|
نيرنگ چيست ؟
نيرنگ كلمه اي پهلوي بوده وبه معناي مراسم ديني مي باشد. در نسخه هاي خطي يسنا ،ويسپرد و ونديداد كه در ايران نوشته شده است ،تعداد زيادي از نيرنگها يا مراسم مذهبي و ديني ضبط شده است . بسياري از دعاهاي كوتاه چه به زبان پهلوي و پازند نيز نيرنگ ناميده شده است ، چنانكه نيرنگ آتش و نيرنگ كشتي نوبستن ونيرنگ دست شو وغيره را مي توان مشاهده كرد.
براي اين نيرنگها تاثيرات فوق العاده متصور مي شده اند به طوريكه حتي براي هر پيش آمدزشت و رفع هر آسيبي نيرنگ مخصوصي ارائه مي شد،تعداد زيادي از اين نيرنگ ها در زبان پازند چون ، نيرنگ بيماري ، نيرنگ حاجت خواستن ،نيرنگ سردرد ،نيرنگ تب بستن هنوز در ايران رواج دارد، تنها نام آنها عوض شده و دعا ناميده مي شود.
نيرنگ از جمله كلمات ديني زرتشتي است كه پس از گسترش اسلام در ايران و بيگانه شدن ايرينيان از معني اصطلاحات قديمي ،از معني اصلي خود منحرف گشته و از آن سحر و طلسم وشعبده و افسون وحيله اراده كرده اند.
شعرا و نويسندگان ايران هم اين كلمه را به همان معني كه در عهد خودشان رواج داشته به كار مي برده اند.چنانكه فرخي گفته:
به هيچگونه بدو جادوان حيلت ساز به كار برد ندانند حيلت و نيرنگ
و ناصر خسرو گفته:پست نشين و چشم دار و بدان كه زود زير و زبر شود نيرنگ.
با توجه به معني نيرنگ ،يكي از بخشهاي خرده اوستا به نام نيرنگستان (مراسم نامه)موسوم است.(كتاب نيرنگستان بقايايي از نسك هفدهم اوستا به نام هوسپارم مي باشد.در اين كتاب از مراسم مختلف بحث مي شود و از آن جمله : در تكاليف موبدي و در خصوص درون(نان مقدس )و در آداب سرودن گاتاها و در اثر خطايي كه در مراسم ديني از موبدي سر زندو در آداب گهنبار و در سدره و برسم و هيزم و هوم و هاون و...
پور داوود،ابراهيم.خرده اوستا. انتشارات اساطير :تهران 1380 چاپ اول ص58،59،60،75،76
پور داوود،ابراهيم.خرده اوستا. انتشارات اساطير :تهران 1380 چاپ اول ص58،59،60،75،76
|